Thil bul – Pi pute ti ti – Part 3

CHUNGLENG LEH HNUAILENG INDO

Rulpui chuan hnuaileng zawng zawng a khawm kim vek a. “Mura nen kan inbei dawn a, min lo thlir reng ula, a thei apiangin mahni tum tawk chu sual theuh mai tur,” a ti a. Chepa leh thehlei te chuan tha tho em emin pangpuipangah te chuan an han lawn zat zat thin a. Rulpui chu a ding ur ur a. Pang zar khat chu han vaw tliak hmawk mai a. A zara chungleng fu khat thup chu an thlawk darh ta uai uai mai a. Hnuaileng chu an haw haw ta dur dur a. Chungleng erawh an tap chuah chuah a, Bak chu hnuaileng an chak avangin a in ti hnuaileng a, vak thei lo chung chungin leiah a han vak ve theuh theuh a. Lei pawh rap ngai hlei lo, thinghnah leh pukah te in ham tanga uai mai mai thin a ni a. Zu tih dawna thla nei dir der, Va tih dawn a ha nei thi the an tih thin hi a ni a. Sakhi hlim zuang vel chuan, “He bak thi the hi, a thla pawh ka rah thler sak dawn,” a ti a.

Rulpui chu a han insang mar leh a. A ding leh ur ur a, pangpui zar, chungleng khat thupa an fukna chu a han vaw leh a. A che fuh ta lova, a kakah a invawzep ta tlat mai a, a han tal chuan a buk chu a pum nghin luai luai mai a. Hnuaileng chu an tap ta chuah chuah a. Chungleng erawh chuan hlimin thla an zap ri dur dur a. An thla khawng ri chuan khawvel pawh hi a nghawr nghing dur dur thei hial a. Bak pawh kha in ti chungleng fahranin mi aia thlawk rangin a kawi vei zawr zawr a, mahse chungleng leh hnuaileng te hian an ngaisang lo em emin an zahpuiin an haw ve ve deuh tlat a. Khamtlang lem hnah ang mai, lehlam lehlama thle tawn mai mai an ti a. Amah pawh hi khawi lamah mah a tlangnel lo kumkhua a ni. Hei vang hian chungleng hlauvin chhunah chaw zawngin a thlawk chhuak ngam lova. Zanah hnuaileng hlauvin chaw a zawng ngam hek lo. Chungleng tin hnu, hnuaileng chhuah hma si chuhin thim hlim hi a chaw zawn hun a ni tlat. Chungleng chan a that tak avangin muvanlaite pawhin, “Mahni tumtawk van zemah” an ti a. Rulte hi an khai vawn vawn a, chhimbukte pawhin chaichim te an man ve nghauh nghauh a. Safia te erawh chuan chutiang chu ti duh chuang lovin muvanlai thlawk lai hlim leia lang diai diai hi an nupain an umin an bawh chat chat zel a, a lo thlawk hniam tial tial a, thingbula a fuk veleh an dawi a , awlsam taka manin an ei ve a. Hei hi tun thleng pawha an phuba lakna ala ni reng e an tia lawm. He indona atang hian a in ngam apiang an in ei tawn ta reng a ni.

Chungleng sipai hotu Mura in tan a han la ve leh a. Naupang khawlai lengte hi a la a la ta mai a. Puitling mahnia hlo thlo te pawh a la ta zel a. Hnuaileng chu an mangang chhe ta mai a, tan lak ve ngaihna pawh an hre ta si lo. Nakin deuhah chuan Chera leh Thauva a han la leh ta a, Chera hming tak chu Mualbeuva a ni a. Mura chuan, “A thau zawk nge ka ei hmasak ang a cher zawk,” a ti nuah nuah a, chutia a phun ru nuah nuah chu Mualbeuva chuan a hre ru kar a, “Cher mi ngei chu a na khawp a, a ei chu a ngeiin a thi thelh zel mai asin, chuvangin kei ka lo thau ve hman ang a, i hlawkpui zawk ang,” a ti a, Thauva chu a ei a , nithum lai a rin hnu chuan a thauvin a ngei a, a muthlu lup lup thin a. Mualbeuva chuan puanhnuaiah a chemte chu tahreuhah a tat ri ret ret thin a, “Mualbeu, engnge i tih ret ret?” a ti a. “Ka lungngaiin ka tin ka sik ri vel mai mai a ni,” a ti a. “A that chu” a ti a. Ni a lo tlangsan chuan Thauva thauvin a ngei ta a, a muthlu lup lup mai, chuveleh Mualbeuva chuan a hrawkah a zai vak a, a zai hlum ta a. Leiah a nam thla ta tual mai a. Hnuailengho chu lawmin kut an beng ta dur dur a, an haw haw ruih ruih a. Satel te tak ngial pawhin kut ben an tum a, an kut a in tawk pha mawlh si lova, Lawm entir nan a tlu zangthal tawp tawp mai a. Hnuaileng chu an in chah khawm vek a. Mualbeuva leh Satel lak thlak dan tur an rel vel a, tih dan tur an hmu chhuak zo mawlh si lova. “Hming han lam teh u, kan la kim lote a ni ang e,” an ti a . An han inchhiar chuan Vahmim chi an la tel ve hauh lo mai a lo ni a. “Koh ve tur” an ti a. A thenin “Vahmim ho teh lulin kori an tu lovang,” an ti a. A thenin, “Mi kim nan sa kim nan ko rawh u,” an ti a. An han koh chuan a hlawpin an lo kal a, rual deuh maiin an rawn her siau siau va, “Mualbeuva’n Mura kap e” an rawn ti siau siau mai a, an lo thlen chuan, “Pangpui lera Mualbeuva leh Satel hruai thlak dan kan ngaihtuah chhuak zo lova, rem han ruat ve teh u khai, in rem hriat kan lo nghak reng a nia, nangni lo chu tumah dang rawn tur an awm tawh si lo,” an ti a. An hruaitu a lo ding a, a hote chu a tih ang zela rual taka ti turin a hrilh te te a :

Hm, Hm, Mura kap thiam Mualbeu aw
Saruh beu te rawn khang la
Rawn taw raw hiau hiau, hm, hm,
Kawlzalin Tela paipawn, hm, hm,

an ti a. An sa ta dial dial a, Inkhawmpuite lawm chu kut bengin an au ta dur dur a. Mualbeuva chuan saruh chu a zum a zum a, rahbi atan pangpangah chuan a kheng bur thla zel a. Satel iptea ak chuan lei a chhuk theng ta a. An lawmzia chu sawi thiam theih pawh a ni lo. Chepa te, laikingte pawh an lawm lutukin khua an hmu lo a ni
ber mai, an tlan vel a, an kuk raih raih mai a. Pitar putar te chhip theng thlengin an lawn vel a, an bawhthlu lek lek a. Thanrawkpa chuan, “Tunah chuan Mura a thi tawh a, hnara hlit phawi ang huai a ni ta a lawm, chungleng an tlawm chiang ta a, hlim takin lam leh mup mup tawh rawh u . Buipui bawk khan khuang beng leh sela, vawkek rualin ar chang tawn bawk sela, lam huai huai mai rawh u. Ruai ropui takin kan theh leh ang chu,” a ti a.

Mualbeuvan Mura kap e,
Buipuiin pangpar beh e,
Vawkek lam e su dum e,
Sahuaipa nau ang nuar e,
Turni do reng mai,
Chungleng tlawm e dai duk a,
Vawkek in archang tawn e,
Huaileng lam su dum dum e.

He hla sa hian an lam nileng zak a . Zanah chuan an chhunzawm, leh a. Vahmimho, Mualbeuva la thlatute an chawimawi ve ta thung a. Thu an sawi zu an sem zawh apiangin :

Hm hm, Mura kap thiam Mualbeu aw
Saruh beu te rawn khang la
Rawn haw raw hiau hiau hm hm,
Kawlzalin Tela paipawn hm hm,

an ti a, an lam dual dual zel zu nia.

An tin darh hmain ro an rel a. Tun hnu thil tur rorel a, Sabereka nemngheh tir tur a ni an ti a. An rorel puangtu atan Utawk leh Laiking an ruat a. An rorel te chu:

Rul thi hnu thi hlen chiah
Mihring thi hnu in lip leh thei

Laiking chuan lehlama awrdum, leh lama awrsen an tih chu a haw em em a. An rorel chu a letlingin a tlangau pui ta a.

Rul thi hnu in lip Ieh thei,
Mihring thi hnu thi hlen chiah

tiin thingbul sangah a au ta zawk a.

Buh za thar theihna tur Utawkin a puang ve a.

Vawithum ka sawh thauh thauhna bialah
Buh za thar zel rawh se

a han ti a. Laiking pa verther bawk chuan thingbul sanga lawnin,

Ka han puang nawn leh ang e, Thingbul atanga ka
hmuh phak bialah hian buh za thar rawh se,

a han ti a, an haw ta em em mai a . Mahse Sabereka chuan a lo nemnghet tel si a, tun thlengin chu dan ang chuan kan awm ta zel a ni. “Laiking kha tuibur theh rawh u,” an ti a, a han hmuam chuan a thih phah thelh a, a zal der mai a, tun thlenga ‘Laiking tuibur fah ang’ an tih hi a ni.